Kos Tidak Bertindak Berhubung Dengan Kesihatan Mental

Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) membangkitkan penggera tentang keseriusan wabak tersembunyi itu dan menggesa peningkatan pelaburan dalam langkah pencegahan yang berkaitan dengan penyakit kesihatan mental.

“Di peringkat global, bunuh diri adalah punca kematian kedua utama dalam kalangan belia berumur antara 15-29 tahun. Kerajaan di seluruh dunia hanya membelanjakan 2% daripada bajet kesihatan mereka untuk kesihatan mental[1].”

Corak yang sama dan sikap tidak berdaya mencerminkan pendirian Malaysia tentang kepentingan melabur dalam kesihatan mental. Belanjawan Malaysia 2021 baru-baru ini menyaksikan perbelanjaan dikurangkan untuk perkhidmatan psikiatri dan kesihatan mental di Kementerian Kesihatan.

“Berbanding dengan perbelanjaan RM344 juta pada 2020, bajet semasa ialah RM313 juta, penurunan sebanyak 9.1% (RM 31 juta). Jumlah itu adalah yang terendah sejak 2017 dan pemotongan paling ketara dalam perkhidmatan psikiatri dan kesihatan mental sepanjang dekad yang lalu[2].”

Pemotongan itu tidak tepat pada masanya kerana wabak itu hanya memburukkan lagi pembunuh tersembunyi dalam masyarakat kita dan 266 kes bunuh diri dan kematian direkodkan pada tahun 2020[3]. Sebanyak 465 cubaan membunuh diri menerima rawatan di hospital kerajaan antara Januari hingga Jun 2020 [4].

Apa yang negara perlukan adalah suntikan dana untuk perkhidmatan kesihatan mental. Terdapat keperluan yang semakin meningkat dan mendesak untuk intervensi terfokus. Nombor tidak berbohong.

Perkhidmatan sokongan kesihatan mental dan psikologi (MHPSS) kementerian merekodkan bahawa 122,328 orang telah mendail masuk untuk mendapatkan bantuan dan 89.4% daripada pemanggil mengalami kesan psikologi daripada pelbagai masalah sosial akibat situasi wabak yang berpanjangan[5].

“Terdapat peningkatan yang ketara dalam penggunaan perkhidmatan talian hotline sokongan emosi. Pada 2020, 40% daripada pemanggil antara Januari dan Julai menyatakan pemikiran untuk membunuh diri, berbanding 34% pada 2019. – Dr. Chua Sook Ning, pengasas Relate[4].”

Ketiadaan tindakan atau campur tangan perlahan ini bukan sahaja menyedihkan bagi mereka yang menyokong ahli keluarga yang mempunyai masalah kesihatan mental, ia juga merugikan negara.

Berdasarkan laporan Relate 2021, jika anggaran 382 lelaki muda dan 141 wanita muda mengakhiri hidup mereka melalui bunuh diri - kerugian sebanyak RM346.2 juta sahaja akan direkodkan, lebih banyak daripada wang yang dilaburkan dalam penjagaan kesihatan mental[6].

Rakyat adalah modal negara dan melabur dalam pertumbuhan mereka adalah yang menguntungkan. Jika lebih banyak perbelanjaan diperuntukkan untuk menangani isu kesihatan mental antara sekarang dan 2030, sekurang-kurangnya 60 juta kes kebimbangan, kemurungan dan epilepsi akan berkurangan. Dan 200,000 kematian boleh dielakkan secara global[1].

Kos Nyawa Yang Hilang Memudaratkan Pertumbuhan Naton

Penyakit mental adalah beban berat kepada keluaran dalam negara kasar (KDNK) sesebuah negara. Merujuk kepada kitaran hidup, dalam lingkungan umur 15-29 tahun, sudah tiba masanya masyarakat mengharapkan pulangan pelaburan mereka untuk membesarkan anak selepas modal yang besar diletakkan untuk mendidik mereka. Secara kebetulan, kemunculan penyakit mental juga selalunya semasa peringkat rapuh dalam kehidupan ini.

“Walaupun mungkin mudah untuk mengabaikan aspek kesihatan mental yang tidak dapat dilihat dalam wabak ini, krisis yang tidak kelihatan ini mungkin bukan sahaja memburukkan COVID-19, tetapi juga mungkin lebih malapetaka kepada kesejahteraan dan produktiviti negara kita dalam jangka panjang. – Jawatankuasa Kesihatan Pakatan Harapan[7].”

Penderitaan penyakit mental adalah sangat teruk di puncak masa dewasa meningkat kepada kehilangan penyertaan tenaga kerja dan kehilangan pendapatan seumur hidup kerana belia akhirnya akan meninggalkan pendidikan secara tiba-tiba. Belia yang terjejas akan kehilangan sejumlah besar nyawa mereka dalam terapi dan bergantung kepada ubat-ubatan daripada memperoleh kelayakan dan satu set kemahiran yang akan memberi manfaat kepada masa depan negara.

Kehilangan penyertaan tenaga kerja tidak boleh dipandang ringan, kerana pertumbuhan penduduk yang semakin tua akan mengatasi golongan belia apabila Malaysia dijangka menjadi negara yang sangat tua menjelang 2060[8] – sama seperti Jepun dan Korea Selatan yang terdiri daripada majoriti penduduk warga emas. Dengan populasi belia yang semakin berkurangan, pembangunan ekonomi negara juga mungkin mengalami genangan - dengan inovasi yang lebih sedikit, perbelanjaan yang lebih rendah dan lebih bergantung pada perlindungan sosial untuk warga emas.

Isu Kesihatan Mental Dikira di Tempat Kerja

Peralihan dari zaman kanak-kanak yang bergantung kepada masa dewasa yang bebas adalah peristiwa yang menekan. Bagi seseorang yang sedang pulih daripada penyakit kesihatan mental, ia adalah pencetus yang mungkin.

Menurut laporan RELATE, kos isu kesihatan mental di tempat kerja kepada ekonomi dianggarkan sebanyak RM14.46 bilion atau 1% daripada KDNK pada 2018. Kos ini diperoleh daripada tiga aspek di tempat kerja:

1. Tidak hadir kerana masalah kesihatan mental (RM3.28 bilion, 0.23%)
2. Bekerja ketika sakit walaupun kakitangan mempunyai masalah kesihatan mental (RM9.84 bilion, 0.68%)
3. Penggantian kakitangan kerana isu kesihatan mental (RM1.34 bilion, 0.09%)[9]

“Kesihatan dan keselamatan semua pekerja perlu berada di barisan hadapan untuk semua majikan dan terdapat kewajipan menjaga untuk memastikan tenaga kerja mereka menerima sokongan yang diperlukan. Ini lebih penting lagi apabila sebahagian besar tenaga kerja telah bekerja dari jauh dan mungkin tidak mempunyai hubungan rapat dengan rakan sekerja atau pengurus.” Sandra Henke, Ketua Kumpulan Orang & Budaya di Hays[10].”

Produktiviti bukan sahaja dikurangkan kerana bilangan pekerja yang lebih rendah, tetapi ia juga boleh hilang disebabkan oleh presenteeism iaitu bekerja ketika sakit. Di Malaysia, didapati bahawa bilangan hari atau produktiviti yang hilang adalah 7 hingga 8.5 kali lebih tinggi berbanding ketidakhadiran[11]. Perkara ini diterjemahkan dari segi digit ialah anggaran kerugian RM 9.84 bilion pada 2018. Kehadiran pekerja di tempat kerja walaupun mengalami episod kesihatan mental tidak meningkatkan produktiviti.

Keinginan pekerja untuk meninggalkan pekerjaan mereka bukan hanya kerana gaji yang tidak memuaskan. 51% telah mengaitkan budaya tempat kerja yang lemah, 9% mempunyai konflik dengan penyelia mereka dan sekurang-kurangnya 25% tidak merasa dihargai di tempat kerja semasa[12]. Alasan-alasan yang disebutkan untuk meninggalkan pekerjaan semasa dikaitkan dengan kesihatan mental yang lemah[13].

Ramai majikan di luar sana masih diperintah oleh stigma yang berleluasa bahawa kesihatan mental adalah peluang untuk pekerja memalsukan penyakit. Kekurangan buta huruf kesihatan mental berterusan di pejabat dan data adalah petunjuk kukuh bahawa sesuatu perlu berubah.

“Walaupun ratusan juta orang di seluruh dunia hidup dengan gangguan mental, kesihatan mental kekal dalam bayang-bayang. Ini bukan sekadar isu kesihatan awam — ia adalah isu pembangunan. Kita perlu bertindak sekarang kerana produktiviti yang hilang adalah sesuatu yang tidak mampu dimiliki oleh ekonomi global. – Jim Yong Kim, Presiden Kumpulan Bank Dunia [14]”

Keperluan Untuk Intervensi Kesihatan Mental Kini

Terdapat percanggahan antara peningkatan kesedaran dalam kalangan orang ramai dan di peringkat sistemik. Advokasi akar umbi kami telah cemerlang dalam memulakan perbualan mengenai penjagaan kesihatan mental yang membawa kesedaran yang semakin meningkat di kalangan orang ramai di seluruh negara.

Tetapi adakah sentimen yang sama dikongsi oleh peringkat kanan di negara ini?

Walaupun peningkatan kewaspadaan terhadap isu kesihatan mental dan desakan untuk ramai yang menderita untuk mendapatkan bantuan, celik kesihatan mental di Malaysia kekal rendah di kalangan belia B40 kami.

“Pelajar menengah dan universiti dari isi rumah B40 merekodkan skor purata 24% pada ujian literasi kemurungan yang menunjukkan bahawa usaha psiko-pendidikan setakat ini memerlukan pengukuhan. Masyarakat yang lebih berpengetahuan akan meningkatkan sikap mencari bantuan apabila melibatkan isu kesihatan mental[15].”

Bukan itu sahaja, akses kepada perkhidmatan kesihatan mental memerlukan penambahbaikan lagi, khususnya kepada keluarga kurang berkemampuan di kawasan terpencil.

“Masyarakat dan badan yang berkaitan harus bekerjasama untuk meningkatkan kesedaran kesihatan mental dan meningkatkan akses kepada perkhidmatan kesihatan mental melalui bengkel percuma dengan kumpulan B40 dan mewujudkan perkhidmatan kesihatan mental yang lebih berpatutan. – Lum Khay Xian, Pakar psikologi klinikal Relate Malaysia [16]>”

Pada masa yang sama, perusahaan harus melihat untuk memperkukuh kesihatan mental pekerja mereka kerana ia mempunyai hubungan dengan produktiviti pekerja. Kesihatan mental adalah penyakit halimunan yang tidak berjangkit tetapi sama membawa maut.

Mungkin, ia tidak dipandang serius oleh ramai kerana kami mengamalkan pemikiran "melihat adalah percaya" dan kesihatan selalunya sesuatu yang boleh diperhatikan melalui penanda fizikal di tempat kerja. Ramai dalam masyarakat teragak-agak untuk mendapatkan rawatan atau campur tangan lanjut kerana stigma yang dibawanya, dan tempat kerja mesti memupuk persekitaran yang sedar dan menyokong mereka yang mempunyai sejarah penyakit kesihatan mental terutamanya dengan keadaan kerja yang jauh.

Penyelesaian kepada masalah ini di peringkat sistemik adalah mudah, untuk menangani situasi yang teruk - kita perlu melabur dengan lebih bijak kepada orang ramai kerana mereka adalah penggerak ekonomi negara. Ia perlahan-lahan beralih dengan seruan untuk menyahkriminalisasikan bunuh diri sedang bergerak yang akan meningkatkan tingkah laku mencari pertolongan.

“Seksyen 309 Kanun Keseksaan, yang menjadikan cubaan membunuh diri sebagai jenayah mesti dimansuhkan serta pertuduhan terhadap mereka yang terselamat daripada cubaan membunuh diri digugurkan. Ini penting untuk memastikan mangsa yang terselamat diberi rawatan dan sokongan yang diperlukan daripada dianggap sebagai penjenayah. Mereka kemudiannya akan lebih bersedia untuk tampil ke hadapan untuk mendapatkan rawatan dan stigma yang berkaitan dengan penyakit mental akan ditangani secara lebih holistik. – Jawatankuasa Kesihatan Pakatan Harapan[7].”

Walau bagaimanapun, perubahan juga datang dari setiap daripada kita dan setiap individu dalam masyarakat perlu memainkan peranan dengan memperkukuh celik kesihatan mental kita melalui beberapa organisasi terkenal di luar sana:

• Thrive Well
• Persatuan Kesedaran dan Sokongan Penyakit Mental (MIASA)
• Befrienders Kuala Lumpur

Perkhidmatan kesihatan mental profesional tersedia dan pada kadar yang lebih berpatutan pada hari ini. Kami juga telah menyusun senarai perkhidmatan kesihatan mental percuma dan berpatutan di Malaysia jika anda atau orang tersayang anda memerlukannya.

Artikel ini diterjemah oleh Amirah Nadiah dari artikel:

The Cost Of Inaction When It Comes To Mental Health

Artikel ini juga pertama kali diterbitkan di Wiki Impact. Untuk membaca lebih banyak artikel berkaitan persekitaran/impak dan/atau kisah inspirasi pembuat perubahan, kisah kehidupan sebenar, sila lawati Wiki Impact.