Penduduk Dunia Mencecah 8 Bilion Pada 15 November: Berikut 5 Perkara Yang Rakyat Malaysia Perlu Tahu

“Hari Penduduk Sedunia tahun ini jatuh pada tahun penting apabila kita menjangkakan kelahiran kelapan bilion penduduk Bumi. Ini adalah kesempatan untuk meraikan kepelbagaian kita, mengiktiraf kemanusiaan kita, dan mengagumi kemajuan dalam kesihatan yang telah memanjangkan jangka hayat dan secara mendadak mengurangkan kadar kematian ibu dan anak. – António Guterres, Setiausaha Agung PBB[1]”

Sehingga 15 November tahun ini, populasi dunia mencecah 8 bilion. Ini menandakan penambahbaikan utama yang telah kami lakukan dalam penjagaan kesihatan yang telah mengurangkan risiko kematian dan meningkatkan jangka hayat[2].

Walau bagaimanapun, ia juga berfungsi sebagai peringatan bahawa kita hidup dalam masa yang genting kerana planet ini menyesuaikan diri dengan peningkatan dalam kehidupan manusia. Perubahan iklim dan kehilangan alam semula jadi yang disebabkan oleh aktiviti manusia - daripada makanan yang dimakan oleh manusia kepada bahan api fosil yang dibakar untuk tenaga - mempunyai kesan yang semakin ketara ke atas planet ini[3].

Menurut data Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) terkini, penduduk Malaysia dianggarkan seramai 33,347,887 (33.3 juta) setakat Rabu, 16 November 2022, bersamaan 0.42% daripada jumlah penduduk dunia. Ini menunjukkan peningkatan yang ketara daripada 32.7 juta pada 2021 dan 27.5 juta pada 2010. Dengan kadar pertumbuhan tahunan yang diramalkan sebanyak 1.2%, populasi ini dijangka meningkat lebih jauh menjelang 2025[4].

Pertambahan penduduk ini sudah pasti mengakibatkan masalah yang lebih besar pada masa hadapan.

#1: Lebih Ramai Orang Bermaksud Lebih Banyak Pencemaran

Perubahan iklim adalah salah satu cabaran alam sekitar terbesar yang dihadapi oleh dunia hari ini. Dan memahami trend pertumbuhan penduduk adalah bahagian penting dalam memahami dan menghadapi krisis ini.

“Setiap pertambahan orang meningkatkan pelepasan karbon - yang kaya jauh lebih banyak daripada yang miskin. Ia juga meningkatkan bilangan mangsa perubahan iklim - yang miskin jauh lebih banyak daripada yang kaya. – Maklumat Penduduk”

Pelepasan gas rumah hijau berkait kuat dengan pertumbuhan penduduk; apabila populasi dunia bertambah, begitu juga penggunaan sumber seperti bahan api fosil yang seterusnya membawa kepada peningkatan dalam pelepasan gas rumah hijau seperti karbon dioksida dan metana[5]. Malah, aktiviti manusia dianggarkan menambah kira-kira 11 bilion tan metrik karbon ke atmosfera setiap tahun[6].

Menurut penyelidikan 2020 yang menilai 44 negara, pelepasan yang timbul akibat pertumbuhan penduduk menghapuskan dua pertiga daripada pengurangan pelepasan yang timbul daripada kecekapan tenaga yang lebih besar antara 1990 dan 2019[7].

Populasi yang lebih besar tidak semestinya bermakna lebih banyak pelepasan rumah hijau bagi setiap orang. Amerika Syarikat (AS), sebagai contoh, mewakili hanya lebih 4% daripada populasi global tetapi menyumbang 17% daripada penggunaan tenaga dunia, dengan pelepasan karbon setiap orang mereka antara yang tertinggi di dunia[5]. Pada 2019, pelepasan karbon AS dianggarkan sebanyak 14.7 tan metrik per kapita, jauh lebih rendah berbanding tahun-tahun lalu tetapi masih terlalu tinggi untuk keselesaan.

Ini adalah masalah bagi Malaysia yang telah bergerak ke hadapan dengan pelan pelepasan karbon sifar. Data Bank Dunia menunjukkan bahawa pelepasan karbon Malaysia telah meningkat kepada 253,270.00 kT pada 2019 bertepatan dengan jumlah penduduk negara itu pada 32,804,020 pada tahun yang sama. Namun, ia mempunyai pelepasan karbon yang jauh lebih rendah daripada AS, dianggarkan pada 7.9 tan metrik per kapita.

Bagi rata-rata rakyat Malaysia, perubahan iklim akan mengakibatkan cuaca lebih tidak menentu yang boleh membawa kepada salah satu daripada dua perkara:

Hujan yang lebih lebat, terutamanya semasa musim tengkujuh yang akan membawa kepada banjir yang lebih besar dan lebih merosakkan, atau

Gelombang haba yang lebih lama dan lebih panas yang boleh mengakibatkan kemarau yang membawa kepada kekurangan air dan terputusnya bekalan air, sesuatu yang amat merugikan rakyat Kedah yang sudah berhadapan dengan masalah kekurangan air hampir setiap hari.

#2: Keperluan Untuk Ruang Akan Memusnahkan Hutan Kita

Dengan pertambahan penduduk menyebabkan keperluan yang lebih besar untuk makanan dan ruang hidup, tidak dapat dielakkan mengakibatkan kemusnahan persekitaran semula jadi seperti hutan kita. Hampir dua pertiga daripada kehilangan tutupan hutan global berlaku terutamanya di kawasan tropika dan sub-tropika (termasuk Malaysia), dan kita telah kehilangan lebih 43 juta hektar, kawasan kira-kira sebesar Maghribi, antara 2004-2017[8].

“Pertumbuhan ini, seiring dengan peningkatan penggunaan per kapita, akan memerlukan peningkatan besar dalam pengeluaran makanan dan biofuel. – William F. Laurance, Jeffrey Sayer, dan Kenneth Cassman, Trend dalam Ekologi & Evolusi[9]”

Malaysia sudah pun bergelut dengan masalah penebangan hutan, dengan negara mempunyai kadar penebangan hutan sebanyak 14.4% antara 2000-2012, antara yang tertinggi pada masa itu[10].

Antara 2002 dan 2021, landskap Ulu Muda yang lebih besar kehilangan 82.8 kilometer persegi (32 batu persegi) hutan primer lembap, menurut data satelit yang dikumpulkan oleh University of Maryland (UMD) dan digambarkan pada Global Forest Watch[11].

Ekosistem tropika adalah penting untuk kepelbagaian biologi global dan menyediakan perkhidmatan ekosistem yang penting, tetapi menghadapi tekanan yang tidak pernah berlaku sebelum ini. Jejak pertanian global yang sudah besar berkembang pesat, terutamanya di Afrika Sub-Sahara dan Amerika Selatan. Kesannya terhadap ekosistem daratan dan akuatik akan menjadi sengit dan semakin meresap. – William F. Laurance, Jeffrey Sayer, dan Kenneth Cassman, Trend dalam Ekologi & Evolusi[9]

Selain kehilangan biodiversiti dan perubahan buruk kepada tanah dan kitaran air kita, kehilangan litupan hutan juga akan mengurangkan keupayaan Bumi untuk menahan perubahan iklim, dan menebang atau membakar hutan akan membebaskan karbon tersimpannya, menambah lagi krisis iklim. Menurut Global Forest Watch Climate, anggaran pelepasan karbon dioksida kasar tahunan daripada kehilangan penutup pokok di negara tropika adalah purata 4.8 gigaton setahun antara 2015 dan 2017. Dengan kata lain, kehilangan penutup pokok tropika kini menyebabkan lebih banyak pelepasan setiap tahun daripada 85 juta kereta akan sepanjang hayat mereka[12].

Malaysia berbangga dengan warisan semula jadinya, dan ia berfungsi sebagai sumber utama pendapatan pelancongan untuk negara. Untuk melihat hutan kita dirobohkan adalah untuk melihat sebahagian daripada warisan kita dimusnahkan.

Bolehkah anda bayangkan Cameron Highlands botak dan panas? Malangnya, ia sudah berlaku.

#3: Sekuriti Makanan Mungkin Menjadi Masalah

Menurut Urban Hijau, Malaysia dianggap sebagai negara tidak terjamin makanan dan pergantungannya kepada import makanan untuk memenuhi keperluan domestik meletakkannya dalam kedudukan yang sangat tidak menentu kerana gangguan dalam rantaian bekalan makanan dari negara jiran seperti Thailand dan Indonesia berpotensi membawa kepada peningkatan yang tinggi serta kenaikan harga makanan pada masa hadapan.

“Kita kekurangan 30%. Jadi, sebagai contoh, apabila kerajaan Vietnam mengumumkan bahawa mereka membekukan eksport beras, kita terjejas teruk kerana kita mengimport banyak beras daripada mereka. – Barjoyai Bardai, ahli ekonomi[13]”

Pertambahan penduduk kita hanya akan memberi lebih tekanan kepada sektor pertanian kita. Walaupun mempunyai lebih 700,000 hektar tanah pertanian[13], kita menumpukan sebahagian besarnya untuk penanaman tanaman kontan seperti kelapa sawit, getah dan koko, dengan penanaman tanaman makanan seperti buah-buahan dan sayur-sayuran tidak seperti biasa[14] .

“Pada masa ini, kita mengimport makanan bernilai lebih RM55 bilion setiap tahun, manakala kita mengeksport kira-kira RM33 bilion. Kita boleh mengurangkan eksport, dan menggunakannya untuk menggantikan import. – Barjoyai Bardai, ahli ekonomi[13]”

Keupayaan sesebuah negara untuk memberi makan sendiri bergantung kepada tiga faktor: ketersediaan tanah yang boleh diusahakan, air yang boleh diakses dan tekanan penduduk. Semakin ramai penduduk, terutamanya di negara miskin dengan jumlah tanah dan air yang terhad, semakin sedikit sumber yang ada untuk memenuhi keperluan asas. Sekiranya keperluan asas tidak dapat dipenuhi, gerai pembangunan dan ekonomi mula terbengkalai[15].

Makanan adalah keperluan asas bagi kita, adalah bagi mereka yang berada di bawah 40% (B40), ia boleh menjadi sangat mahal untuk mampu mencukupi untuk menyara diri dan keluarga mereka. Jika pengeluaran makanan di negara kita atau di tempat lain merosot akibat perubahan iklim, sudah tentu menyukarkan kita untuk mendapatkan makanan ruji seperti beras dan sayur-sayuran akibat daripada kekurangan atau kenaikan harga. Mereka mungkin akhirnya mengambil lebih banyak makanan yang diproses hanya untuk terus hidup.

#4: Kita Menghasilkan Lebih Banyak Sampah

Selain gas rumah hijau, satu lagi masalah alam sekitar yang akan meningkat seiring dengan peningkatan populasi ialah sisa pepejal; pada tahun 2020, dunia dianggarkan menjana 2.24 bilion tan sisa pepejal, berjumlah 0.79 kilogram setiap orang sehari. Dengan pertumbuhan penduduk yang pesat dan pembandaran, penjanaan sisa tahunan dijangka meningkat sebanyak 73% daripada paras 2020 kepada 3.88 bilion tan pada 2050[16].

“Jangka hayat tapak pelupusan adalah kira-kira 20 hingga 25 tahun, bergantung pada jumlah kawasan yang digunakan. Tetapi sebahagian besar tapak sedemikian akan penuh atau tidak boleh digunakan dalam tempoh dua hingga tiga tahun disebabkan oleh peningkatan jumlah sisa. – Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan[17]”

Rakyat Malaysia menjana kira-kira 38,699 tan sisa pepejal setiap hari – sekurang-kurangnya 1.17kg setiap orang[17]. Kajian 2019 yang ditugaskan oleh Dana Hidupan Liar Dunia (WWF) melaporkan bahawa Malaysia mempunyai penggunaan plastik per kapita tahunan sebanyak 16.78 kg setiap orang, jauh lebih tinggi daripada China, Indonesia, Filipina, Thailand dan Vietnam[18].

Kebanyakan sisa ini biasanya berakhir di tapak pelupusan sampah di mana ia boleh menyebabkan pelbagai masalah alam sekitar; tambahan pula, kita hanya mempunyai begitu banyak ruang untuk membina tapak pelupusan sampah tambahan, yang membawa kepada pembakaran sisa tersebut yang mempunyai isu tersendiri[17].

Kita semua sudah biasa dengan masalah pembuangan sampah dan pembuangan sampah yang tidak betul. Dan pendedahan yang lebih besar kepada sisa ini akan memberi kesan negatif yang teruk kepada kesihatan kita. Sudah pun kita terpaksa berhadapan dengan masalah bekas plastik terbuang yang menjadi tempat pembiakan nyamuk[19]. Tetapi sekarang kita perlu bimbang tentang mengambil mikroplastik dalam ikan dan makanan laut kita[19] dan menghirup asap toksik daripada pembakaran plastik dan e-waste.

“Kesan plastik terhadap populasi yang terdedah menjangkaui sistem pengurusan sisa yang tidak cekap dan kadangkala tidak wujud. Ia bermula dengan isu yang berkaitan dengan pengekstrakan minyak, melalui persekitaran toksik dan pelepasan gas rumah hijau, malah ia memberi kesan kepada dasar pengagihan air. – Juliano Calil, felo penyelidik kanan di Pusat Ekonomi Biru[20]”

#5: Malaysia Mempunyai Penduduk Menua

Dianggarkan menjelang 2050, penduduk dunia yang berumur 60 tahun ke atas akan berganda (2.1 bilion). Bilangan orang yang berumur 80 tahun ke atas dijangka meningkat tiga kali ganda antara 2020 dan 2050 untuk mencapai 426 juta[21].

Walaupun peralihan dalam taburan penduduk sesebuah negara ke arah umur yang lebih tua – dikenali sebagai penuaan penduduk yang bermula di negara berpendapatan tinggi (contohnya di Jepun, 30% daripada populasi sudah berusia lebih 60 tahun), ia kini rendah- dan negara berpendapatan sederhana yang mengalami perubahan terbesar. Menjelang 2050, dua pertiga daripada populasi dunia yang lebih 60 akan tinggal di negara berpendapatan rendah dan sederhana termasuk Malaysia[21].

Laporan 2022 oleh Jabatan Perangkaan menyatakan bahawa Malaysia kini semakin menua. Menurut laporan itu, komposisi penduduk berumur 0-14 tahun (umur muda) pada tahun 2022 menurun kepada 23.2% berbanding 23.6% pada tahun 2021. Manakala komposisi penduduk berumur 15-64 tahun (umur bekerja) meningkat. daripada 69.4% pada 2021 kepada 69.5% pada 2022.

“Bilangan penduduk lebih 65 tahun di Malaysia diunjurkan meningkat tiga kali ganda daripada dua juta hari ini kepada lebih enam juta menjelang 2040. Anggota masyarakat berumur 80 tahun ke atas diunjurkan meningkat daripada 0.3 juta kepada hampir 1.4 juta menjelang 2040. – Datuk Vincent Lim , presiden Concept, Innovation and Strategy (C.I.S.) Network Sdn Bhd[22]”

Walaupun sudah tentu merupakan petunjuk yang baik tentang sejauh mana penjagaan kesihatan kita telah menjadi lebih baik, dengan orang yang menjalani kehidupan yang lebih lama, populasi yang semakin tua juga membawa bersamanya pelbagai cabaran. Adakah warga emas menerima tahap kehidupan yang selesa? Adakah emosi mereka cukup stabil untuk mengatasi kebimbangan dan perasaan terabai, kesunyian dan penolakan? Adakah pencen mereka mampu menampung kenaikan kos makanan dan keperluan lain?

Bagaimana dengan mereka yang tidak mempunyai pencen? Ramai yang bergantung kepada simpanan KWSP (Kumpulan Wang Simpanan Pekerja) mereka, dan menurut laporan, kira-kira 50% daripada mereka yang mencarum kepada KWSP tidak mempunyai simpanan yang mencukupi untuk menampung baki tahun mereka[23].

Selain cabaran yang jelas untuk menyediakan penjagaan yang mencukupi kepada populasi warga emas yang semakin meningkat, terdapat juga ancaman tenaga kerja yang semakin berkurangan.

Sektor pertanian Malaysia sudah pun mengalami masalah tenaga kerja yang semakin tua, dengan kira-kira 26% pekerja pertaniannya berumur 50 tahun ke atas pada 2018[24]. Walaupun kebanyakan penduduk muda mencari padang rumput yang lebih hijau di tempat lain, timbul masalah sama ada untuk membenarkan pekerja yang semakin tua meneruskan pekerjaan mereka, membiayai projek untuk menarik prospek yang lebih muda atau mengupah pekerja asing.

Artikel ini diterjemah oleh Amirah Nadiah dari artikel:

The World’s Population Reached 8 Billion On 15 November: Here Are 5 Things Malaysians Need To Know

Artikel ini juga diterbitkan pertama kali di Wiki Impact. Untuk membaca lebih banyak artikel berkaitan persekitaran/impak dan/atau kisah inspirasi pembuat perubahan, kisah kehidupan sebenar, sila lawati Wiki Impact.